ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ
Ιωάννης Κουτελέκος
Τρίτη, 1 Ιανουαρίου 2019
Έτος δημοσίευσης:
2019
Συγγραφέας:
- Κουτελέκος Ιωάννης, PhD,Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής Α',ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ
Ευρετήριο όρων:
Σελίδες: 1-7
Περίληψη:
Οι λοιμώξεις χειρουργικής θέσης αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τρίτο όλων των λοιμώξεων ενήλικων νοσηλευομένων ασθενών.1,2 Αναλυτικότερα, οι χειρουργικές λοιμώξεις αυξάνουν τη νοσηρότητα των ασθενών, τη θνησιμότητα και επιβαρύνουν το Εθνικό Σύστημα υγείας κάθε χώρας.3-5
Πρόσφατη έρευνα το 2010 όπου συμμετείχαν 37.141νοσηλευόμενοι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση ανέδειξε 0,25% συνολική θνησιμότητα, 7,9% συνολική νοσηρότητα και λοιμώξεις χειρουργικής θέσης σε ποσοστό 1,8%. Αναφορικά με τις νεογνικές περιπτώσεις, η θνησιμότητα ήταν 2,39%, η νοσηρότητα ήταν 18,7% και οι λοιμώξεις χειρουργικής θέσης ήταν 3%.6 Άλλες παλαιότερες μελέτες αναφέρουν ότι τα ποσοστά λοιμώξεων χειρουργικής θέσης κυμαίνονταν από 2,5 έως και 20,0% σε παιδιατρικούς ασθενείς.7-8
Αυξημένη ποσοστά λοιμώξεων χειρουργικής θέσης σε παιδιά έχουν αναφερθεί σε επεμβάσεις θωρακοχειρουργικής (2,3% έως 5%)9-11 νευροχειρουργικής (5,7% έως 10,4%)12-14 και επεμβάσεις νωτιαίου μυελού (4,4% έως 10,2%)15-18 ενώ σε πρόσφατες ορθοπεδικές επεμβάσεις τα ποσοστά κυμαίνονταν από 2,8% έως 1,6%.19-20
Τα μέτρα δέσμης καταγράφονται αναλυτικά ως γενικές κατευθυντήριες γραμμές για την πρόληψη των λοιμώξεων χειρουργικής θέσης και προτάθηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανικό Υγείας το 2016.21 Συγκεκριμένα, τα κατάλληλα μέτρα δέσμης για την πρόληψη της λοίμωξης χειρουργικής θέσης για τα παιδιά είναι:
· Κατάλληλο προεγχειρητικό λουτρό καθαριότητας, από την νύχτα πριν την επέμβαση ή το πρωί της χειρουργικής επέμβασης με υδατικό διάλυμα γλουκονικής χλωροεξιδίνης, ή αλκοολικό διάλυμα γλουκονικής χλωρεξιδίνης, σε παιδιά ηλικίας άνω των δύο 2 ετών ενώ σε παιδιά ηλικίας κάτω των 2 μηνών, προτιμάται η χρήση σαπουνιού με νερό και η χρήση κανονικού παιδικού σαμπουάν για τα μαλλιά.22-23 Χρήση αλκοολικού διαλύματος γλουκονικής χλωρεξιδίνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντισηψία του δέρματος πριν από την επέμβαση και σε παιδιά ηλικίας άνω των 2 μηνών.24-25
· Αποφυγή χρήσης ξυραφιού για ευπρεπισμό της περιοχής της χειρουργικής τομής, κυρίως για παιδιά που βρίσκονται στην εφηβεία. Προτείνεται η χρήση αποτριχωτικών μηχανών χαμηλού κινδύνου τραυματισμού με κλιπ ή κάποια άλλη μέθοδος μη τραυματική.26
· Διεγχειρητική αντισηψία δέρματος με υδατικό διάλυμα γλουκονικής χλωροεξιδίνης ή αλκοολικό διάλυμα γλουκονικής χλωρεξιδίνης ή ιωδιούχος ποβιδόνη (ακολουθώντας τις οδηγίες του προϊόντος για κατάλληλη χρήση ανά ηλικιακή ομάδα).27-29
· Χορήγηση αντιβιοτικών στο σωστό χρόνο χορήγησης. Όλα τα αντιβιοτικά χορηγούνται 0-60 λεπτά πριν από την επέμβαση με εξαίρεση την βανκομυκίνη και τη κινολόνη τα οποία χορηγούνται 0-120 λεπτά πριν την επέμβαση. Επίσης, χρειάζεται κατάλληλη επανάληψη χορήγησης του αντιβιοτικού σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες. Σε φάρμακα όπως η κεφαζολίνη, η κλινδαμυκίνη, η δόση του αντιβιοτικού δεν θα πρέπει να απέχει λιγότερο από 4 ώρες από την προηγούμενη διεγχειρητική δόση, ενώ η βανκομυκίνη χορηγείται κάθε 6 ώρες. Άλλα αντιβιοτικά αξιολογούνται σύμφωνα με την κατάσταση του ασθενούς, κατά περίπτωση και δίδονται οι αντίστοιχες οδηγίες.30-32 Κατά την μετεγχειρητική πορεία του παιδιού, η πρώτη δόση αντιβίωσης χορηγείται σε κατάλληλο διάστημα με βάση την τελευταία διεγχειρητική δόση με την συναίνεση εμπειρογνωμόνων που ασχολούνται με θέματα λοιμώξεων.
Κατά τα τελευταία έτη, στην Ελλάδα σημαντική ήταν η ίδρυση του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων που ιδρύθηκε το 2011 υπό την αιγίδα της Α’ & Β’ Πανεπιστημιακής Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» έχει συμβάλλει σημαντικά στις λοιμώξεις χειρουργικής θέσης σε παιδιά. Απώτερος στόχος αυτού του κέντρου είναι η βελτίωση της ασφάλειας των παιδιατρικών ασθενών και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στα νοσοκομεία με έμφαση στην πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων και στην ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών.33-35
Συμπερασματικά:
· Χρειάζεται να δημιουργηθεί εθνική ομάδα εμπειρογνωμόνων για την ορθολογική διαχείριση των λοιμώξεων χειρουργικής θέσης σε παιδιατρικούς ασθενείς, δίδοντας έμφαση στο κατάλληλο συγχρονισμό των προεγχειρητικών προφυλακτικών αντιβιοτικών.
· Δημιουργία κέντρων συστηματικής καταγραφής λοιμώξεων χειρουργικής θέσης σε όλα τα παιδιατρικά Νοσοκομεία της χώρας με τυποποίηση των διαδικασιών.
· Συνεργασία παιδιατρικών νοσοκομείων με κέντρα και δίκτυα του εξωτερικού, ώστε να βελτιωθεί η τεχνογνωσία της χώρας σε σύγχρονα δεδομένα.
· Εφαρμογή τεχνικών βελτίωσης της ποιότητας φροντίδας με συνεργατικό μοντέλο που να μπορεί να μειώσει τη συχνότητα των λοιμώξεων χειρουργικής θέσης στα νοσηλευόμενα παιδιά. Παράλληλα, απαιτείται δέσμευση των στελεχών και των εργαζομένων στο στόχο με πνεύμα διαφάνειας που να ενθαρρύνει το άτομο και τις ομάδες, να μοιραστούν την εμπειρία και τα αποτελέσματα τους, μέσα στα πλαίσια μιας κουλτούρας αλλαγής και ασφάλειας που καλύπτεται νομικά.
Προώθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων με ενεργητικές μεθόδους διδασκαλίες για όλους τους εμπλεκόμενους επαγγελματίες υγείας που ασχολούνται με τις λοιμώξεις χειρουργικής θέσης σε παιδιατρικούς ασθενείς.
Πλήρες κείμενο PDF
